Ο νομός Ηρακλείου είναι ο μεγαλύτερος της Κρήτης, έχει το μεγαλύτερο πληθυσμό, ενώ είναι και η πλουσιότερη περιοχή της έχοντας το μεγαλύτερο κατά κεφαλή εισόδημα. Ο νομός Ηρακλείου υποδιαιρείται σε 7 επαρχίες. Οι επαρχίες Μαλεβιζίου, Τεμένους και Πεδιάδος βρίσκονται στα βόρεια παράλια και οι επαρχίες Πυργιώτισσας, Καινουρίου, Μονοφατσίου και Βιάννου στο κέντρο και στα νότια παράλια. Οι κυριότερες πόλεις της περιοχής είναι ο Ηρακλείο, τα Μάταλα, το Τυμπάκι, οι Μοίρες, και η Άνω Βιάννος.

Ο νομός Ηρακλείου βρίσκεται ανάμεσα σε δύο οροσειρές, την Ίδη στα δυτικά και τη Δίκτη στα ανατολικά. Οι κοιλάδες πίσω από την πόλη του Ηρακλείου παράγουν κάποια από τα ωραιότερα σταφύλια που χρησιμοποιούνται είτε ως φαγώσιμα, είτε για την παραγωγή σταφίδας. Σ' αυτές τις κοιλάδες ο Άγγλος αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς ανακάλυψε το μινωικό Παλάτι της Κνωσού, τα ερείπια ενός μεγάλου πολιτισμού.

Μια χαμηλή οροσειρά υψώνεται στο μέσο του νομού και κατεβαίνει στην Πεδιάδα της Μεσαράς. Η εύφορη Πεδιάδα της Μεσαράς καλλιεργείται εδώ και χιλιάδες χρόνια. Εκεί βρίσκονται σημαντικές μινωικές, ελληνικές και ρωμαϊκές αρχαιολογικές περιοχές οι μεγαλύτερες από τις οποίες είναι η Φαιστός, η Αγία Τριάδα και η Γόρτυνα. Στα νότια υπάρχει μία άλλη χαμηλή οροσειρά, ο "Κοφινάς", που χωρίζει την πεδιάδα από την ακτή. Η εντυπωσιακή κορυφή του Ψηλορείτη, 2.456 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι ορατή σχεδόν από όλα τα σημεία του νομού Ηρακλείου. Είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή κατά τη διάρκεια του χειμώνα όταν είναι καλυμμένη με χιόνια.

Ο νομός Ηρακλείου έχει αρκετά αξιοθέατα. Σίγουρα θα σας φανούν ενδιαφέροντα τα ερείπια ενός από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς, η πιο ωραία συλλογή μινωικών ευρημάτων στον κόσμο και. οι βυζαντινές εκκλησίες που είναι διασκορπισμένες παντού. Υπάρχουν ακόμα βενετικά κάστρα και σιντριβάνια. Τα χωριά και τα μοναστήρια έχουν να επιδείξουν μία ιστορία αγώνων για την ανεξαρτησία που φαίνεται από τα μνημεία γι΄ αυτούς που πέθαναν πολεμώντας εναντίον των κατακτητών της Κρήτης.

Η ιστορική άποψη συνδυασμένη με τις οροσειρές των βουνών, τις κοιλάδες και τη θάλασσα κάνουν το Ηράκλειο μια όμορφη και ενδιαφέρουσα περιοχή. Οι παραλίες στην Αγία Πελαγία και τη Χερσόνησο στα βόρεια, τα Μάταλα και τους Καλούς Λιμένες στα νότια, προσελκύουν τους επισκέπτες με τα ζεστά και καθαρά νερά τους. Θαυμάσια εστιατόρια και ταβέρνες σ' όλο το νομό προσφέρουν τις σπεσιαλιτέ της κρητικής κουζίνας.

Το τμήμα αυτό καλύπτει τη βορειοδυτική πλευρά του νομού Ηρακλείου. Οι τρεις επαρχίες Μαλεβιζίου, Τεμένους και Πεδιάδος καλύπτουν αυτή την περιοχή που είναι η μεγαλύτερη περιοχή παραγωγής σταφυλιών στην Κρήτη. Τα κυριότερα προϊόντα είναι η σουλτανίνα, το κρασί Μαλεβίζι και οι ποικιλίες σταφυλιών Ροζακί. Η περιοχή παράγει ελιές, ελαιόλαδο και δημητριακά. Η κυριότερη πόλη είναι το Ηράκλειο.

Το ανατολικό τμήμα του νομού Ηρακλείου έχει τα μεγαλύτερα παραθαλάσσια τουριστικά θέρετρα (Λιμένας Χερσονήσου), μερικά από τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά αξιοθέατα (Μάλια) και αρκετές σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες.

Το νότιο τμήμα του νόμου Ηρακλείου περιλαμβάνει τις επαρχίες Πυργιώτισσας, Καινουρίου, Μονοφατσίου και Βιάννου. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της περιοχής είναι η Πεδιάδα της Μεσαράς που εκτείνεται ανατολικά από το Τυμπάκι μέχρι την Άνω Βιάννο. Η πεδιάδα βρίσκεται ανάμεσα σε χαμηλές οροσειρές στα νότια και τα βόρεια. Τα κύρια προϊόντα της Μεσαράς είναι δημητριακά, ελιές και φρούτα. Καλλιεργούνται όλο το χρόνο σε θερμοκήπια από τους κατοίκους της περιοχής, ιδιαίτερα στα νότια.